Тема:  ЧЩчЩклЩр мЩЈге сййлЩр...

         (Ш.РЩкыйповныЈ “ЧЩчЩклЩр сййли белЩ”повесте буенча)

Максат:  Ш.РЩкыйповныЈ “ЧЩчЩклЩр сййли белЩ”повестен йомгаклау;

ЩсЩр буенча фикер алышу барышында укучыларныЈ мйстЩкыйль фикер ййртЇ сЩлЩтлЩрен арттыру; укучыларда туган як »Щм аныЈ ка»арманнары белЩн горурлану хислЩре тЩрбиялЩЇ; сЩламЩт, тыныч  яшЩЇнеЈ Щ»ЩмиятенЩ игътибарны арттыру.

 

–и»азлау: Ш.РЩкыйповныЈ портреты, ЩсЩрлЩре, Бйек Ватан »Щм Шфган сугышы геройлары турында газета – журнал материаллары, чЩчЩклЩр, комьютер, мультимедиа, укучылар ясаган презентациялЩр.

ДЩрескЩ Щзерлек.

1 нче тйркем.”Советлар Союзы геройлары – безнеЈ якташларыбыз” – материал туплау, презентация ясау.

2 нче тйркем.”Батырлык кЇп тйрле ул...” – тыныч елларда »Щлак булган якташ солдатлар турында материал туплау.

Индивидуаль биремнЩр. Батырлык турында мЩкальлЩр, рЩсемнЩр.

ДЩрес тибы: БЩйлЩнешле сййлЩм ЇстерЇ, йомгаклау дЩресе.

ДЩрестЩ кулланылган метод »Щм алымнар: дЩреслек белЩн эш, презентациялЩр кЇрсЩтЇ, ЩЈгЩмЩ,сорауларга —аваплар бирЇ.

ДЩрестЩ кулланылган технологиялЩр:

М.МЩхмЇтовныЈ проблемалы укыту,мЩгълЇмати  технологиялЩр.

 

ДЩреснеЈ эпиграфы.

Батырлык ул – рухи матурлык...ШнЩ шуЈа кЇрЩ дЩ халкыбыз кеше кЇЈеленеЈ рухи бйеклеген югары бЩялЩгЩн.БатырларныЈ кылган изге гамЩллЩре, данлы исемнЩре ЩкиятлЩргЩ кЇчкЩн, —ырларга кергЩн. Шул олуг батырлык алдында безнеЈ чор кешелЩре генЩ тЇгел, килЩсе гасырларда яшЩЇчелЩр дЩ башларын иярлЩр Щле...

                                                                                                  Минтимер ШЩймиев

 

ДЩрес барышы.

1.  Оештыру йлеше.

0. 2.      АктуальлЩштерЇ.

Укытучы сЇзе.

- Укучылар, без ЩдЩбият дЩресендЩ Ш. РЩкыйповныЈ “ЧЩчЩклЩр сййли белЩ” дигЩн повестен ййрЩндек. ШдипнеЈ тормышы »Щм и—аты турында нЩрсЩлЩр белЩсез? АныЈ нинди ЩсЩрлЩрен укыганыгыз бар?

 - ШсЩр нЩрсЩ турында?

- Сугыш, батырлык турында.Советлар Союзы герое Барый ШЩвЩлиев турында.

- Сугыш, Їлем турындагы ЩсЩр булса да, автор повестьнеЈ исемен “ЧЩчЩклЩр сййли белЩ” дип атаган. Ничек уйлыйсыз, чЩчЩклЩр нЩрсЩ турында сййлЩр иде?

- ЧЩчЩклЩр сугышта батырлык кЇрсЩткЩн ир – егетлЩрнеЈ батырлыгы, аларга булган ихтирам турында сййлЩр иде.

- Шйе, укучылар, чЩчЩклЩр бЩйрЩмнЩрдЩ генЩ тЇгел, кайгылы вакытта да тирЩн хйрмЩт билгесе икЩн. МенЩ мин кулыма чЩчЩклЩр тотып торам. єЩр чЩчЩк бер генЩ батыр турында сййлЩсЩ дЩ, кешелЩр алар турында кЇбрЩк белерлЩр, тыныч тормышныЈ кадере турында кЇбрЩк уйланырлар иде.ЧЩчЩклЩр урынына без сййлибез бЇген, батырлар турында, батырлык турында.

-         Кем ул Барый ШЩвЩлиев ? АныЈ турында нЩрсЩлЩр белЩсез?    

- Без аЈарда нинди сыйфатлар кЇрдек? Бу сыйфатларны ул ЇзендЩ ничек тЩрбияли?

- Укучылар, ЩсЩрдЩ халкыбызныЈ гореф – гадЩтлЩрен чагылдырган йзеклЩр дЩ бар, шул юлларны табып укыйк Щле.

 - ДимЩк, ЩсЩр сугыш турында гына тЇгел, тыныч тормыш »Щм аныЈ кадере турында да икЩн.ЛЩкин шушы тынычлыкка капма – каршы рЩвештЩ нЩрсЩ башлана?

 - Сугыш.

Укучылар дЩреслектЩн табигатьнеЈ матурлыгын тасвирлаган »Щм сугышныЈ дЩ»шЩтле булуы турындагы юлларны табып укыйлар.Чагыштыралар, нЩти—Щ ясыйлар.

-         Барый ШЩвЩлиев – солдат.Ул сугышта нинди батырлык кЇрсЩтЩ?

1 укучы Барый ШЩвЩлиевнеЈ батырлыгы турында сййли.

0. ЯЈа  белемнЩрне ЇзлЩштерЇ.

-Укучылар, Барый ШЩвЩлиев батырлыгын, тарихчылар ЩйтЇенчЩ, 432 кеше кабатлавы билгеле. Араларында бер хатын –кыз - Римма Шерстнева »Щм ике яшЇсмер малай да бар. БезнеЈ республикадан 20 дЩн артык сугышчы кабатлый бу батырлыкны. КемнЩр турында ишеткЩнегез бар?

- Газинур Гафиятуллин, Хафиз Зарипов, Абдулла СЩлимов, Барый ШЩвЩлиев...

1 укучы Газинур Гафиятуллин турында сййли.

Укытучы.

-  ШлбЩттЩ, сугыш аяусыз. Ул беркемне дЩ аяп тормый. Сугыш дигЩн сЇз ЩйтЇ белЩн нЩрсЩ кЇз алдына килЩ?  КЇз яше, кайгы, бЩхетсезлек ...(слайд)  БезнеЈ ЇзебезнеЈ районнан да Щлеге дЩ»шЩтле  сугышта 10 меЈнЩн артык якташыбыз катнашкан.Шул китЇдЩн аларныЈ яртысыннан азрагы гына туган – ЇскЩн —ирлЩренЩ ЩйлЩнеп кайта алды. Без инде алдагы дЩреслЩрдЩ бу дЩ»шЩтле сугышта катнашкан ЇзебезнеЈ Щби – бабаларыбыз   яки туганнарыбыз  турында сййлЩштек. ХЩтер китабы »Щм “Алар —иЈЇ белЩн кайттылар” дигЩн китап белЩн дЩ таныштык.  Дошманга кЇрсЩткЩн батырлыклары йчен —йм»ЇриятебезнеЈ  200 дЩн артык кешесе иЈ югары мактаулы исемгЩ - Советлар Союзы герое исеменЩ лаек булдылар.ШуларныЈ 4 се безнеЈ районнан. МЩктЩбебез каршындагы геройлар аллеясында аларныЈ сыннары да бар. КемнЩр алар?

- ШкрЩм ВЩлиев, Петр Манаков, Иван Никитин, ФЩйзулла Ш»летдинов.(слайд)  

- –Щй буе аллея чЩчЩклЩргЩ кЇмелеп утыра, геройлар хйрмЩтенЩ утыртылган бу чЩчЩклЩр нЩрсЩ турында сййлЩр иде икЩн безгЩ?

 

Укучылар  ЇзлЩре ясаган презентациялЩр буенча 4 герой турында сййлилЩр.(слайдлар)

Бйек —иЈЇнеЈ 65 еллыгы якынлашуы турында сййлЩшЇ.

Физкультминутка.

4. Белем »Щм кЇнекмЩлЩрне ныгыту.

 Ф.Яруллин болай ди:

“Батырлык! НЩрсЩ соЈ ул батырлык? Газинурлар, Матросовлар шикелле кЇкрЩгеЈ

белЩн дошман амбразурасын каплаумы, ЩллЩ ЇзеЈ ач чакта соЈгы телем икмЩгеЈ белЩн бЇлешЇме? КешелЩр   тйрле - тйрле булган кебек, батырлык та кЇп тйрле шул”.

 Укучылар, бЇген без батырлык, геройлык турында сййлибез икЩн, тыныч вакытта

батырлык кЇрсЩткЩн якташ егетлЩребез турында да сййлЩмичЩ кала алмыйбыз.

  Тагын без кемнЩрнеЈ батырлыгы турында сййли алабыз?

1 укучы Альберт ШЩйхетдинов турында сййли.(слайдлар)

Укытучы.

- 1979 нче елда Совет гаскЩрлЩрен Шфганстан —иренЩ кертЩлЩр.Шушы кйннЩн башлап 1989 нчы елга кадЩр Шфган —ирендЩ совет халкыныЈ 15 меЈлЩп батыр улыныЈ чЩчЩктЩй гомере йзелде. Шфган сугышы тЩмамланды, лЩкин аналарныЈ кЇз яшьлЩре бЇгенгЩчЩ кипми, Щ ййрЩклЩрдЩге авыр яра гомер буе тйзЩлмЩячЩк.Ш Татарстан бу сугышта 257 егетен югалтты.  Шфган сугышын онытырга безнеЈ хакыбыз юк. АзнакайныЈ 250 дЩн артык ир – егете Щфган сугышында катнашты.10 елдан артыкка сузылган бу сугышта без дЩ 6 егетебезне югалттык. 15 нче февраль – совет гаскЩрлЩрен  Шфганстаннан чыгарган кйн. Без бЇген аларны да искЩ алырга тиеш. КаберлЩре йстендЩге чЩчЩклЩр  алар турында нЩрсЩ сййлЩр иде икЩн?

 

2 укучы Николай КандауровныЈ батырлыгы белЩн таныштыра.(слайдлар)

-БезнеЈ мЩктЩпне тЩмамлаган 2 егет- ФЩнис Гыйлфанов белЩн Фаяз Латыйповлар да Шфган сугышында батырларча »Щлак булдылар.

      

 Укучылар ФЩнис Гыйлфанов белЩн Фаяз Латыйповлар турында сййлилЩр. 

 

0. 5.      ДЩрескЩ нЩти—Щ ясау.

         -  Сугыш дигЩн сЇзне ишеткЩч, кЇз алдына коточкыч кЇренешлЩр килЩ, дидек, нЩрсЩлЩр алар? 

- КЇз яше, кайгы, бЩхетсезлек, ...

-         Сугыш  сЇзенеЈ капма – каршы мЩгънЩдЩге сЇзе нинди сЇз булыр?

-  Тынычлык.

-                     Тынычлык сЇзен ничек аЈлатырсыз?

- ЯшЩЇ, ймет, шатлык, сЩламЩтлек...(слайдлар)

- ДимЩк, без нЩрсЩ яклы икЩн?

- Без бу дйньяга ярату, –ирне матурайту йчен килгЩн. Без тынычлык яклы. Без сЩламЩт яшЩЇ яклы.

 Укучылар, єЩйкЩллЩрдЩге, геройлар аллеясындагы чЩчЩклЩр хйрмЩт, ихтирам билгесе булып утыралар. ТеллЩре булса, алар »Щр ЇткЩн кешегЩ менЩ шулар турында сййлЩрлЩр иде.–ир ййзендЩ сугышлар кабатланмасын, яшь егетлЩрнеЈ гомерлЩре вакытсыз йзелмЩсен, Щти - ЩнилЩр кайгы яше тЇкмЩсен иде.

БезнеЈ дЩресебез “ЧЩчЩклЩр мЩЈге сййлЩр” дип исемлЩнгЩн иде. КемнЩр турында сййлЩделЩр чЩчЩклЩр? Укучылар, сез  чЩчЩклЩрнеЈ килЩчЩктЩ бары тик нЩрсЩ турында гына сййлЩвен телисез?

-         БЩхет, куанычлы хЩллЩр турында гына. Без аларны бЇлЩк итеп, якыннарыбызга, туганнарыбызга шатлык йлЩшик.

Слайд – ЧЩчЩклЩр бЩхет, шатлык, сЩламЩт яшЩЇ рЩвеше турында сййлЩсен!

0. ий эше.

1) Якташ геройлар турында материал туплауны дЩвам итЩргЩ.

2)“Геройлар ЇлмилЩр” дигЩн темага хикЩя язарга.

 

 

 

Добавить комментарий

Заголовок

Текст (Обязательное поле)

Ваше имя (Обязательное поле)

Адрес электронной почты (если имеется)

Ваша персональная страничка (если имеется)

Введите код, который указан на картинке: